Szkoła Podstawowa nr 377
im. majora Henryka Dobrzańskiego "Hubala"

Żyjemy w świecie, w którym dzieciaki od najmłodszych lat dużą część czasu spędzają przed telewizorem, tabletem, telefonem czy komputerem i bawią się zabawkami interaktywnymi i dźwiękowymi. Te zabawki i urządzenia dostarczają bodźców, które wzmacniają dominacje prawej półkuli mózgu podczas gdy lewa półkula pozostaje mało aktywizowana.  Tymczasem to lewa półkula odpowiada za rozwój językowy dziecka – i każde dziecko, które ma jakiekolwiek problemy językowe, powinno ćwiczyć właśnie  lewą półkulę. Ćwiczenia te bardzo wzmacniają koncentrację uwagi, zatem przydają się wszystkim dzieciom.

Stymulowanie lewej półkuli mózgu do pracy przekłada się na rozwój i jakość mówienia. Jak ją stymulować? Oczywiście ćwiczeniami lewopółkulowymi, które mają szereg korzystnych aspektów. Przede wszystkim wpływają na rozwój logicznego myślenia, ale także spostrzegawczości.

Do ćwiczeń lewopółkulowych zalicza się, np. sekwencje, szeregi, układanki, relacje, kodowanie.

Sekwencje - polegają na ułożeniu w odpowiedni sposób ciągu elementów, które powtarzają się według określonej zasady np. układanie sekwencji z kształtów: koło, kwadrat, kwadrat, trójkąt. Sekwencje towarzyszą nam codziennie np. branie kąpieli: zamknięcie odpływu wody z wanny, odkręcenie wody, wlanie płynu do kąpieli, zakręcenie kurka z wodą – to sekwencja, czyli schemat następujących po sobie określonych czynności.  Ćwiczenie sekwencji z dziećmi jest ważne, ponieważ to właśnie one wypełniają nasze codzienne życie. Sekwencje jako schemat mówienia można przełożyć na schemat ruchów języka wykonywanych podczas wymawiania konkretnej głoski. Dopiero opanowanie tych ruchów daje dziecku szansę na prawidłową realizację danego dźwięku. Ćwiczenia sekwencji kształtują umiejętność wysłuchiwania różnic w dźwiękach, naśladowania, powtarzania, prawidłowej artykulacji, przetwarzania, wykonywania sekwencji ruchów (w tym ruchów artykulacyjnych).

Szeregi to ćwiczenie polegające na układaniu elementów według określonej zasady, np. od największego do najmniejszego, od najciemniejszego do najjaśniejszego. Układanie szeregów (podobnie jak sekwencje) są ćwiczeniami logicznego myślenia. Ćwiczenia te wpływają na budowanie wypowiedzi, analizę wzrokową, myślenie przyczynowo-skutkowe.

Kategoryzacje - czyli grupowanie przedmiotów według określonej zasady. Najprostszym ćwiczeniem kategoryzacji jest, np. grupowanie przedmiotów według kolorów, kształtów, cech (małe, duże lub  plastikowe, drewniane, itd.), według przynależności do grupy (np. zwierzęta wiejskie i zwierzęta dzikie, warzywa i owoce) itp. Kategoryzowanie pozwala dziecku nauczyć się dostrzegać podobieństwa i różnice, dostrzegać zasady (w tym zasady językowe), kształtuje umiejętność analizy i syntezy wzrokowej.

Kodowanie to bardzo atrakcyjna zabawa dla dzieci, ponieważ można się podczas niego fantastycznie bawić. Dzięki podanym współrzędnym wykonuje się określone ruchy, co ma bardzo duży wpływ na proces logicznego myślenia u dziecka, a także rozwój jego mowy. Zakodować można dosłownie wszystko – przedmioty, kolory, zwierzęta itp.  

Układanki lewopółkulowe idealnie sprawdzą się w przypadku każdego dziecka ze względu na swój niski poziom trudności. To prosta pomoc rozwijająca zdolności dziecka. Układanki tego rodzaju polegają na odwzorowaniu przedstawionego  obrazka składającego się z różnych elementów, a więc układania „tak samo”, odwzorowywania. Dzięki temu ćwiczymy pamięć.

Relacje czyli odnajdywanie zależności pomiędzy dwoma lub kilkoma elementami. Polegają na dostrzeganiu różnic między obrazkami, np. w kolorze czy wielkości. Jest to ćwiczenie kształtujące logiczne myślenie, ale też spostrzegawczość.

Ćwiczenia lewopółkulowe:

• kształtują umiejętność analizowania krok po kroku;
• wspomagają rozwój myślenia logicznego i analitycznego;
• kształtują odbieranie i przetwarzanie pojęcia czasu i wszystkiego, co z nim związane;
• wspomagają zauważanie szczegółów – takich jak znaki diakrytyczne w literach, odróżnianie liter podobnych do siebie;
• wpływają na umiejętność cichego czytania, rozpoznawanie rymów;
• kształtują umiejętności odbierania analizy i przetwarzania dźwięków mowy, budowania wypowiedzi.

Ćwiczenia lewopółkulowe (dzięki swej różnorodności) można wykorzystać do pracy z każdym dzieckiem, niezależnie od wieku. To fantastyczny trening dla rozwijającego się umysłu i świetna zabawa. Tak naprawdę nie potrzebujemy do nich  żadnych specjalistycznych zabawek, bez problemu możemy wykorzystać te, które są dostępne w domu. Z pomocą przychodzą również blogi i serwisy internetowe, w których znajdziemy karty pracy z ćwiczeniami lewopółkulowymi.

Źródło: „Mowa zaczyna się w głowie – nie w buzi’. Wybrane ćwiczenia lewopółkulowe w służbie logopedii. Strefa logopedy, kwiecień 2021 r., nr 25, s. 3-17.